Andrzej Mitan/Karol Mitan
Stworzenie świata



Andrzej Mitan jest postacią wyjątkową w naszej kulturze. Niezmordowany awangardzista, traktujący sztukę totalnie – jako całość bez podziału na jej gałęzie, style, gatunki. To postać z ducha niemal Wagnerowska, dla niego istnieje tylko Sztuka jako całość, a jej granice z życiem są niejasne i, jeśli w ogóle istnieją, to nie tam, gdzie spodziewalibyśmy się je znaleźć. Dlatego kolejnych dzieł Mitana nie można traktować po prostu jako muzyki, przedmiotów artystycznych, poezji, czy performensu.
Nie inaczej jest i ze „Stworzeniem świata” – dziełem, którego współautorem jest także syn Andrzeja – Karol. To dźwiękowa opowieść, rodzaj Mitanowej Księgi Rodzaju, która opowiada o stworzeniu tego świata, jaki znamy.
W odróżnieniu od tradycyjnej Genezy, tu słowo nie jest na początku. Na początku jest chaos symbolizowany odgłosami grzmotów, z którego powoli wyłania się Prapoczątek – woda, gody orek i wielorybów, a w końcu powstaje wypełniony odgłosami rozmaitych zwierząt Eden.
Z tej krainy szczęśliwości (ale też i nieświadomości) wygania nas Słowo, dzięki któremu zyskujemy świadomość, ale także tracimy niewinność i harmonię z przyrodą. Odtąd następuje już tylko coraz szybszy rozwój kultury (zarówno duchowej, jak i materialnej) symbolizowany najpierw przez dźwięki wsi, a później przez dłuższy fragment muzyki industrialnej.
Koncepcja to ciekawa, skłaniająca do własnych przemyśleń. Za projekt wizualny płyty odpowiedzialny jest znany artysta Zbigniew Gostomski, a okazją do powstania „Stworzenia świata” była rocznica stulecia urodzin Johna Cage’a. Warto tu zaznaczyć, że inspiratorką tego dzieła była Irena Moraczewska – opiekunka Pracowni Sztuki Dziecka w Galerii Działań na warszawskim Ursynowie. Doprawdy trzeba mieć coś z dziecka by stworzyć tak prostą i jednocześnie sugestywną wizję.

Marek Romański